Τι ωραία έκφραση! Και η απάντηση ήταν πάντα μα πάντα : θα το σκεφτώ και θα σου πω!
Και μεγαλώσαμε και σταματήσαμε να σκεφτόμαστε. Μάλλον σταματήσαμε να τα φτιάχνουμε. Πιο εύκολα χαλάμε, παρά φτιάχνουμε. Συνεχώς αναρωτιόμαστε για τις σχέσεις μας και για τον τρόπο που βρίσκουμε συντρόφους, σε όλα τα πλαίσια. Επαγγελματικά, φιλικά, ερωτικά. Είναι πολύ συχνή η ερώτηση: μα έχω μαλακομαγνήτη; Όλοι οι άχρηστοι σε μένα; Ή καλύτερα: καλά, μόνο εγώ δεν μπορώ να κάνω μία σχέση της προκοπής και πάντα στο τέλος βρίσκομαι να έχω μαλώσει με τους πάντες;
Η θεωρία του δεσμού πρεσβεύει ότι η σχέση που είχαμε ως βρέφη με τους γονείς μας ή με τους ανθρώπους που μας φρόντιζαν, παίζει καθοριστικό ρόλο στο πώς θα σχετιζόμαστε σε όλες τις σχέσεις μας στο μέλλον και κατά συνέπεια τι βαθμό οικειότητας θα θέλουμε να καλλιεργήσουμε μέσα σ’αυτές. Υπάρχουν ουσιαστικά τέσσερις βασικοί τύποι-τρόποι με τους οποίους σχετιζόμαστε με τους άλλους ως ενήλικες.
1ος τύπος: Ασφαλής δεσμός
«Είναι σχετικά εύκολο για μένα να έχω στενές συναισθηματικές σχέσεις. Νιώθω άνετα να βασίζομαι στους άλλους και να βασίζονται σε μένα. Δεν ανησυχώ ότι θα μείνω μόνος ή ότι οι άλλοι δε με αποδέχονται».
Ο ασφαλής τύπος ενήλικα έχει αυτοπεποίθηση, δεν φοβάται την απόρριψη, δε φοβάται τη δέσμευση, δείχνει θετικά συναισθήματα κι εμπιστοσύνη, αφού ως παιδί εμπιστευόταν τη μητέρα του και ήταν αυτόνομο. Η μητέρα ανταποκρινόταν άμεσα σε κάθε ανάγκη του βρέφους, δημιουργώντας του το αίσθημα της ασφάλειας και της πληρότητας, που έκτοτε θα κουβαλά σε κάθε σχέση του. Συνήθως δημιουργεί μακροχρόνιες-σταθερές σχέσεις και δεσμεύεται σ” αυτές.
2ος τύπος: Αγχώδης δεσμός
«Θέλω να έχω απόλυτη συναισθηματική οικειότητα με τους άλλους, αλλά συχνά βρίσκω ότι είναι απρόθυμοι να έρθουν τόσο κοντά όσο θα ήθελα. Δεν νιώθω άνετα όταν δεν έχω στενές σχέσεις και μερικές φορές ανησυχώ ότι οι άλλοι δε με εκτιμούν τόσο όσο τους εκτιμώ εγώ».
Ο αγχώδης τύπος ενήλικα θεωρεί πως οι άλλοι δεν τον εκτιμούν και δεν τον εμπιστεύονται, ενώ και ο ίδιος δε δείχνει εμπιστοσύνη στα κίνητρα των άλλων. Εκδηλώνει ανησυχία για την ειλικρίνεια των άλλων και πιστεύει ότι διστάζουν να τον πλησιάσουν. Φοβάται την εγκατάλειψη, επειδή δε βίωσε ποτέ τη μητρική αποδοχή. Πολλές φορές κάνει υπερβολικά πράγματα μέσα στη σχέση για να διατηρεί την προσοχή του συντρόφου του, αφού και ως παιδί χρειαζόταν να προσπαθεί για να κερδίζει την προσοχή της μητέρας του.
3ος τύπος: Απορριπτικός αποφευκτικός δεσμός
«Νιώθω άνετα χωρίς στενές συναισθηματικές σχέσεις. Είναι πολύ σημαντικό για μένα να αισθάνομαι ανεξάρτητος και αυτάρκης και προτιμώ να μη βασίζομαι στους άλλους ή να αφήνω τους άλλους να βασίζονται σε μένα».
Περίπου το ένα πέμπτο των ανθρώπων σχετίζονται με τους άλλους αποφευκτικά/ απορριπτικά. Οι άνθρωποι αυτοί τείνουν να χρειάζονται να είναι αυτάρκεις και αποφεύγουν να βασίζονται σε άλλους ή να αφήνουν να βασίζονται πάνω τους. Πολλές φορές υποθέτουν ότι οι άλλοι θα είναι εχθρικοί ή απορριπτικοί και επειδή ακριβώς περιμένουν αυτή την αντιμετώπιση, ανταποδίδουν προκαταβολικά επιδεικνύοντας αποστασιοποίηση ή καυστικότητα και ισχυρογνωμοσύνη. Όσον αφορά τη σεξουαλική ζωή, η γυναίκα-αποφευκτική τείνει να μην έχει πολλούς συντρόφους ενώ ο άνδρας είναι πιο ενεργός. Πάντως και τα δύο φύλα τείνουν να μην ευνοούν τη ρομαντική πλευρά του σεξ προτιμώντας πρακτικές που περιλαμβάνουν λιγότερη συναισθηματική επαφή.
4ος τύπος: Φοβικός αποφευκτικός δεσμός
«Νιώθω άβολα να έχω στενές σχέσεις με άλλους. Θέλω συναισθηματικά στενές σχέσεις αλλά το βρίσκω δύσκολο να εμπιστεύομαι ή να βασίζομαι πάνω τους. Κάποιες φορές ανησυχώ ότι θα πληγωθώ εάν αφήσω τον εαυτό μου να έρθει πολύ κοντά με κάποιον».
Οι ενήλικες με αποφευκτικούς τύπους δεσμού, αγχώνονται με τις στενές σχέσεις και την οικειότητα. Κατά βάθος την επιθυμούν όσο τίποτα, όμως ταυτόχρονα τους αγχώνει. Συνήθως, είναι άνθρωποι που δεν ανοίγονται εύκολα συναισθηματικά. Στις σχέσεις τους έχουν την τάση να βιώνουν έντονα και συχνά αρνητικά συναισθήματα, ενώ δε συζητούν και νιώθουν ευάλωτοι στο να εκτεθούν, κάτι που έκαναν και ως παιδιά: ως αποτέλεσμα μιας κακής επικοινωνίας με τη μητέρα, οι αμφιθυμικοί είχαν μάθει να μπλοκάρουν τα συναισθήματά τους, ώστε να μην αναγκαστούν να στραφούν σ” εκείνη για παρηγοριά.
Οι τύποι δεσμού που ο καθένας από εμάς έχει αναπτύξει, αποτελούν την εξήγηση στο γιατί ο καθένας από εμάς συνδέεται διαφορετικά με τους άλλους. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει αυτόματα ότι έχουν επιτυχημένες σχέσεις μόνο οι άνθρωποι με ασφαλή τύπο δεσμού. Απλώς, ο καθένας από μας χρειάζεται διαχείριση στα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του κι ένα συμβατικό ταίρι.
Το πρώτο βήμα είναι η βαθιά κι αντικειμενική συνειδητοποίηση του εαυτού μας, ώστε να μπορέσουμε να αναζητήσουμε τον ιδανικό σύντροφο.
Διαβάζοντας τους τύπους, μην μπεις στη διαδικασία να βγάλεις συμπέρασμα και να πεις να αυτός είμαι, αλλά σκέψου αν μπορείς να ωθήσεις τον εαυτό σου να ψάξεις να βρεις όχι σε τί οφείλεται ο τρόπος που δεσμεύεσαι, αλλά πώς θα τον βελτιώσεις. Με τη βοήθεια ειδικού, αναγνωρίζοντας αρχικά την αιτία και τον μηχανισμό που ακολουθείς, θα κατορθώσεις να κατανοήσεις τις ανάγκες σου που προσπαθείς να καλύψεις μέσα σε μία σχέση.
Στο αμέσως επόμενο άρθρο, θα αναφερθώ στους τύπους ανθρώπων και δεσμών που προσελκύουμε και ελπίζω η λέξη μαλακομαγνήτης να μην ακουστεί ποτέ ξανά!